مطالعۀ عوامل اقتصادی مؤثر بر گسترش هنرپروری در دوره‌ی تیموریان

چکیده

دوره‌ی تیموری که به‌عنوان یکی از غنی‌ترین دوره‌های هنری در تاریخ هنر ایران پس از اسلام شناخته می‌شود، به دلیل رشد بی‌حد هنر و به‌تبع آن شکوفایی هنرمندان پرآوازه در این دوره، از دوره‌های مورد مطالعه پژوهشگران تاریخ هنر به‌شمار می‌آید. در شکل‌گیری و ارتقا  این دوره‌ی هنری، علاوه بر هنرمند و ذهن خلاق او، عوامل متعدد دیگری نیز در شکل‌گیری ابژه هنری دخیل هستند. همواره یکی از تاثیرگذار‌ترین عوامل مؤثر بر آفرینش آثار هنری، حامیان هنر بوده‌اند که با توجه به انگیزه‌های متفاوتی که داشتند، به حمایت از هنرها پرداخته‌اند؛ یکی از مهم‌ترین این انگیزه‌ها، انگیزه‌های اقتصادی است که در پس حمایت‌گری از هنرها پنهان بوده و باعث به‌وجود آمدن آثاری بی‌بدیل در دوره‌ی تیموری شده است. در این میان نقش ارباب هنر و حامی هنر؛ و عوامل اقتصادی در تاثیرگذاری بر هنر و حامی هنر انکارناپذیر است. اما اساسی‌ترین سوال مطرح شده در پژوهش حاضر این است که مهم‌ترین دلایل رونق اقتصادی در دوره‌ی تیموریان چیست و چگونه این دلایل بر هنرپروری تاثیر گذاشته است؟ بنابراین هدف از این پژوهش، دستیابی و بررسی اوضاع اقتصادی در دوره‌ی تیموری و بررسی انگیزه‌های اقتصادی حامیان هنری این دوره، در حمایت‌گری از هنرها است. این پژوهش به شیوه‌ی توصیفی تحلیلی انجام گرفته است و هدف عمده‌ی مطالعه متون، بررسی عوامل تاثیرگذار بر آفرینش‌گری و بررسی اوضاع اقتصادی حامیان هنر بوده و تحلیل عوامل، از روش‌های تحقیق کیفی به‌حساب می‌آید. نتایج به‌دست آمده نشانگر این است که رشد اقتصادی، منابع فراوان مالی و غنایم جنگی که تیمور در پی لشکرکشی‌های خود از شهرهای  مختلف به‌دست آورده بود و همین‌طور سیستم زراعی موسوم به سیورغال که در این دوره به رشد قابل توجهی رسیده بود، موجب رشد چشم‌گیر کشاورزی و رونق اقتصاد در دوره‌ی تیموری شد و به‌تبع، این رشد اقتصادی باعث حمایت‌های گسترده حامیان متعدد هنری شده است.