افتراقی شدن تحقیقات مقدماتی در مواجهه با وضعیت اضطراری ناشی از پاندمی کرونا

چکیده

زمینه و هدف: وضعیت اضطراری، وضعیتی غیرعادی است که در نتیجه آن، اعمال و اجرای قوانین و مقررات با تغییراتی مواجه می­گردد. پاندمی کرونا، به­عنوان جلوه­ای از وضعیت اضطراری نیز، منجر به تغییراتی در فرایندهای دادرسی کیفری شده حقوق آزادی تعلیق یا محدودیت­هایی در برخورداری از برخی حقوق شده است. در بین مراحل دادرسی­های کیفری، با توجه به اینکه تحقیقات مقدماتی جلوه­گاه اصلی حقوق و آزادی­های شهروندی در مواجهه با نظم و امنیت می­باشد، فرض بر این است که بیشترین تاثیر و تغییرات را در مواجهه با کرونا داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی جلوه­های افتراقی شدن مرحله تحقیقات مقدماتی در مواجهه با وضعیت اضطراری ناشی از پاندمی کرونا است.

روش­تحقیق: پژوهش حاضر به روش اسنادی – کتابخانه­ای به نگارش در آمده و شیوه تحقیق توصیفی – تحلیلی می­باشد. از نظر هدف نیز، جزء پژوهش­های کاربردی می­باشد.

یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان می­دهد که بدنبال وضعیت ناشی از کرونا، تحقیقات مقدماتی با تغییرات و تحولات متعددی مواجه گردیده و برخی از حقوق و آزادی­های شهروندی در این مرحله با تعلیق و تحدید همراه شده است. این تعلیق و تحدید حقوق هم در شروع به تعقیب و هم در شروع به تحقیق و انجام تحقیقات مقدماتی منجر به افتراقی شده این مرحله از مراحل دادسی­های کیفری گردد.

نتایج: نتایج پژوهش نشان می­دهد که بوجود آمدن وضعیت­ اضطراری ناشی از پاندمی کرونا منجر به افزایش اختیارات مقامات تعقیب و ضابطین در مرحله شروع به تعقیب شده و در ادامه مواجهه با این وضعیت منجر به تعلیق و تحدید حقوق و آزادی­های شهروندی، تحت شعاع قرار گرفتن حق حضور در تحقیقات، منع صدور قرار بازداشت و قرارهای منتهی به بازداشت و بکارگیری نهادهای ارفاقی به ویژه تعلیق تعقیب، میانجیگری و  ... در شروع به تحقیق و انجام تحقیقات مقدماتی شده است. موارد یاد شده از مهمترین جلوه­های افتراقی شدن تحقیقات مقدماتی در شرایط اضطراری در مقایسه با شرایط عادی می­باشند.