تببین تعهدات دولت‌های بالادست نسبت به حق آب دولت­های پایین دست (مطالعه موردی هیرمند)

چکیده

در تحقیق حاضر تلاش شده‌است تا با روش توصیفی- تحلیلی، تهدیدهای حقوقی در برداشت آب‌های مشترک بین‌المللی مورد احصاء و بررسی واقع شود این پرسش، هسته اصلی این پژوهش است که «تعهدات دولت­های بالادست نسبت به حق آب دولت­های پایین دست با مطالعه­ی موردی رود هیرمند چیست؟». با توجه به پژوهش باید گفت، تعهدات كشورهای بالادست رودخانه‌ها عبارت است از: الف- استفاده مشترک و منصفانه از آبراه ب- حق حاكمیت دولت بر منابع آب خود ج- لحاظ نمودن منافع كشور پایین دست در منابع آبراه­های متوالی د- تعهد به جلوگیری از ورود زیان قابل ملاحظه به كشور پایین دست ه-غیرقانونی بودن تغییر مسیر آبراه و- اصل محدودیت استفاده آزاد از آب‌ها. در این زمینه، موقعیت بالادستی دولت افغانستان در رودخانه هیرمند منجر به نادیده گرفتن حقوق دولت پایین دست (ایران) و بهره برداری بیشتر شده است. حفر کانال‌های انحرافی، ساخت بند‌ها و خاکریزهای مختلف، ارائه نادرست کمیت و حجم آب ذخیره شده در افغانستان و عدم همکاری مناسب و به موقع در جلسات مشترک کمیسیون آب هیرمند مطابق با تطبیق رژیم حقوقی 1973 این رودخانه. این یکی از کارهایی است که دولت افغانستان همواره در مورد توزیع آب رودخانه هیرمند انجام داده است. باید گفت ادامه اختلافات افغانستان و ایران بر سر استفاده از آب رودخانه‌های هیرمند در درازمدت امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در منطقه شرق را مختل خواهد کرد.