بررسی اتحاد، تباین و تعامل دین و اخلاق از دیدگاه صدرالمتالهین

چکیده

رابطه دین و اخلاق، کهن­ترین مساله فلسفه اخلاق است و تاریخچه آن به سقراط و رساله اوتیفرون افلاطون باز می­گردد. این مساله در قرون اخیر مورد توجه واقع شده و فیلسوفان دینی معاصر که جامعه غرب را خالی از معنویت دیده­اند دوباره به سوی دین و مسایل کلامی رانده شده، دوره رنسانس را احیا نمودند. نکته جالب این است که هم فیلسوفان دیندار و هم ملحدان (نظیر مارکس، نیچه و فروید) راجع به این مساله نظریه­پردازی کرده­اند. در ارتباط با اهم و مهم بودن دو مقوله دین و اخلاق می­توان گفت پیشینه دین واخلاق به پیدایش بشر باز می­گردد، ولی دین به معنای شریعت از زمان نوح معنا پیدا کرده است. در مباحث مطرح شده سعی بر این بوده است که جانبداری خاصی از هیچ دیدگاهی به عمل نیاید و کاملا بی­طرفانه دیدگاه­ها بیان شده است. در این پژوهش سعی شده است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه ملاصدرا در زمینه دین و اخلاق پرداخته شده و رابطه بین این دو مفهوم از دیدگاه صدرالمتالهین مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد. بر اساس نتایج در حكمت متعالیه صدرا با نگرش خاص خود، انسان را وارد ارتباط وجودی با خدا و در حركت و سیر به سوی هدف غایی نموده و استكمال نفس انسانی و رهیابی به سعادت را غایت نهایی انسان معرفی كرده است. با این اندیشه انسان تاب فرشته شدن را هم دارد اگر در مسیر كمال قرار گرفته و به كلام وحی از زبان انبیاء ره جوید.