اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) بر امید و تحمل پریشانی در مادران کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) بر امید به زندگی و تحمل پریشانی در مادران کودکان کم‌توان جسمی-حرکتی انجام گرفت.

مواد و روش: این پژوهش به روش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل مادران کودکان کم‌توان جسمی-حرکتی بود که به مدارس مخصوص کودکان کم‌توان جسمی-حرکتی در تهران مراجعه کرده بودند. تعداد 24 مادر به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (n=12) و کنترل (n=12) قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت برنامه MBSR قرار گرفت، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های امید به زندگی و تحمل پریشانی جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه‌های آزمایش و کنترل در متغیرهای امید به زندگی (F(1, 22) = 45.67, p < 0.001) و تحمل پریشانی (F(1, 22) = 37.89, p < 0.001) وجود دارد. آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که میانگین نمرات امید به زندگی در گروه آزمایش از پیش‌آزمون به پس‌آزمون 13.33 واحد (p < 0.001) و از پیش‌آزمون به پیگیری 12.66 واحد (p < 0.001) افزایش یافت. همچنین، میانگین نمرات تحمل پریشانی در گروه آزمایش از پیش‌آزمون به پس‌آزمون 15.44 واحد (p < 0.001) و از پیش‌آزمون به پیگیری 14.11 واحد (p < 0.001) افزایش یافت. در حالی که در گروه کنترل تغییر معناداری مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی به طور معناداری باعث افزایش امید به زندگی و تحمل پریشانی در مادران کودکان کم‌توان جسمی-حرکتی می‌شود. این برنامه می‌تواند به عنوان یک روش موثر برای بهبود وضعیت روانی و کیفیت زندگی این مادران مورد استفاده قرار گیرد.