نقش سرشت و منش در شکلدهی صفات چهارگانه تاریک شخصیت با اثر میانجی جاهطلبی در مدیران شهر تبریز
کلمات کلیدی:
سرشت و منش, صفات چهارگانه تاریک شخصیت, جاهطلبی, مدیرانچکیده
زمینه و هدف: شرایط پیچیده و رقابتآمیز سازمانهای امروزی سبب افزایش توجه به برخی ویژگیهای منفی مانند صفات چهارگانه تاریک شخصیت شده است. در نتیجه، این مطالعه با هدف تعیین نقش سرشت و منش در شکلدهی صفات چهارگانه تاریک شخصیت با اثر میانجی جاهطلبی در مدیران شهر تبریز انجام شد.
روش و مواد: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه همه مدیران ادارههای دولتی شهر تبریز در سال 1403 به تعداد 8280 نفر بودند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با توجه به ریزشهای احتمالی 420 نفر تعیین که این تعداد با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و در این پژوهش تعداد 39 پرسشنامه مفقوده وجود داشت. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه سرشت و منش (کلونینجر، 1994)، مقیاس صفات چهارگانه تاریک شخصیت (پلوف و همکاران، 2017) و پرسشنامه جاهطلبی (بوت، 2017) استفاده و برای تحلیل دادهها از روشهای ضرایب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری در نرمافزارهای SPSS و Smart-PLS استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که مدل سرشت و منش در شکلدهی صفات چهارگانه تاریک شخصیت با اثر میانجی جاهطلبی در مدیران برازش مناسبی داشت. همچنین، اثر مستقیم سرشت بر جاهطلبی و صفات چهارگانه تاریک شخصیت منفی و معنادار، اثر مستقیم منش بر جاهطلبی مثبت و معنادار و بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت منفی و معنادار و اثر مستقیم جاهطلبی بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت مثبت و معنادار بود (01/0P<). علاوه بر آن، اثر غیرمستقیم سرشت و منش بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت با میانجی جاهطلبی منفی و معنادار بود (01/0P<).
نتیجهگیری: با توجه به نتایج مذکور، برای کاهش صفات چهارگانه تاریک شخصیت مدیران باید برنامههایی بر اساس سرشت و منش و جاهطلبی طراحی و اجرا کرد.
دانلودها
مراجع
Adeel, A., Kee, D. M. H., Mubashir, A. S., Samad, S., & Daghriri, Y. Q. (2023). Leaders’ ambition and followers’ cheating behavior: The role of performance pressure and leader identification. Frontiers in Psychology, 14(982328), 1-14. https://doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2023.982328
Ahmadi-Azar, P., & Jahan, F. (2021). Wisdom and temperament, emotions, and the three dark personality traits: A structural equation model. Contemporary Psychology, 14(2), 60-70. http://dx.doi.org/10.29252/bjcp.14.2.61
Alzahawi, S., Reit, E. S., & Flynn, F. J. (2024). A legend in one's own mind: The link between ambition and leadership evaluations. PNAS Nexus, 3(8), 1-10. https://doi.org/10.1093%2Fpnasnexus%2Fpgae295
Amiri, S., & Jamali, Y. (2019). The mediating role of empathy and emotion regulation in attachment styles and dark personality traits in adolescents. Iranian Journal of Psychiatry & Clinical Psychology, 25(3), 292-307. http://dx.doi.org/10.32598/ijpcp.25.3.292
Blais, J., & Pruysers, S. (2017). The power of the dark side: personality, the dark triad, and political ambition. Personality and Individual Differences, 113, 167-172. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.03.029
Bot, D. (2017). Are women really lacking ambition? A quantitative study focusing on a broader perspective of ambition. Dissertation, Tilburg University. https://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=143481
Brzozowski, S. L., Cho, H., Shuman, C. J., Scott, L. D., Mundt, M. P., & Steege, L. M. (2022). Primary care nurses' perception of leadership and the influence of individual and work setting characteristics: A descriptive study. Journal of Nursing Management, 30(7), 2751-2762. https://doi.org/10.1111%2Fjonm.13752
Cesinger, B., Gundolf, K., Hughes, M., Khedhaouria, A., & Montani, F. (2023). The bright and dark sides of the dark triad traits among senior managers: effects on organizational commitment. Review of Managerial Science, 17, 1731-1763. https://doi.org/10.1007/s11846-022-00571-3
Chelbyanloo, G., Mardani, L., & Alinejhad, S. (2019). Relationship of temperament-character, abnormal dimensions of personality, and self-control with addiction tendency in university students. Research on Addiction, 12(50), 193-212. https://etiadpajohi.ir/article-1-1832-en.html
Cloninger, C. R. (1994). The genetic structure of personality and learning: A phylogenetic model. Clinical Genetics, 46(1), 124-137. https://doi.org/10.1111/j.1399-0004.1994.tb04214.x
Eley, D. S., Bansal, V., Cloninger, C. R., & Leung, J. (2023). Temperament and character in an Australian sample: examining cross-sectional associations of personality with age, sex, and satisfaction with life. Peer Journal, 11(e15342), 1-22. https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.15342
Fountoulakis, K. N., & Gonda, X. (2019). Modeling human temperament and character on the basis of combined theoretical approaches. Annals of General Psychiatry, 18(21), 1-14. https://doi.org/10.1186%2Fs12991-019-0247-1
Iyer, G., Cui, R., Edmonds, J., Fawcett, A., Hultman, N., McJeon, H., & Ou, Y. (2023). Taking stock of nationally determined contributions: Continued ratcheting of ambition is critical to limit global warming to 1.5°C. One Earth, 6, 1089-1092. https://doi.org/10.1016%2Fj.oneear.2023.08.019
Javaezi Shishavan, M., & Zeinali, A. (2022). The role of emotional schemas and temperament and character in shaping the dark tetrad personality traits. Rooyesh-e-Ravanshenasi, 11(5), 1-12. https://frooyesh.ir/article-1-3669-en.html
Kong, L., Liu, Y., Ding, H., Liu, S., & Yu, S. (2024). The impact of empowering leadership on taking charge behaviors: Mediating strengths use and moderating ambition. Behavioral Sciences, 14(633), 1-17. https://doi.org/10.3390%2Fbs14080633
Lassche, M. M., Lasogga, L., De Roos, M. S., Leeflang, A., Ajazi, V., Axioti, M., & et al. (2024). Dark tetrad personality traits, paraphilic interests, and the role of impulsivity: an EEG-study using a Go/No-Go paradigm. Scientific Reports, 14(10884), 1-11. https://doi.org/10.1038%2Fs41598-024-61214-z
Lavoie-Tremblay, M., Boies, K., Clausen, C., Frechette, J., Manning, K., Gelsomini, C., & et al. (2024). Evaluation of the effectiveness of a strengths-based nursing and healthcare leadership program aimed at building leadership capacity: A concurrent mixed-methods study. International Journal of Nursing Studies Advances, 6(100184), 1-13. https://doi.org/10.1016%2Fj.ijnsa.2024.100184
Lu, X., Hisada, A., Anai, A., Nakashita, C., Masuda, S., Fujiwara, Y., Kunugita, N., & Katoh, T. (2020). Study of the correlation between multiple chemical sensitivity and personality using the quick environmental exposure sensitivity inventory questionnaire and the temperament and character inventory. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 62(7), 348-354. https://doi.org/10.1097%2FJOM.0000000000001899
Moore, R. C., Hussain, M. A., Watson, C. W. M., Fazeli, P. L., Marquine, M. J., Yarns, B. C., & et al. (2018). Grit and ambition are associated with better neurocognitive and everyday functioning among adults infected with HIV. AIDS and Behavior, 22(10), 3214-3225. https://doi.org/10.1007%2Fs10461-018-2061-1
Peterson, R. D., & Palmer, C. L. (2022). The dark triad and nascent political ambition. Journal of Elections, Public Opinion and Parties, 32(2), 275-296. https://doi.org/10.1080/17457289.2019.1660354
Plouffe, R. A., Saklofske, D. H., & Smith, M. M. (2017). The assessment of sadistic personality: Preliminary psychometric evidence for a new measure. Personality and Individual Differences, 104, 166-171. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.07.043
Ramos-Villagrasa, P. J., Fernandez-Del-Rio, E., & Castro, A. (2022). Analysis of a brief biodata scale as a predictor of job performance and its incremental validity over the Big Five and Dark Tetrad personality traits. PLOS ONE, 17(9), e0274878, 1-15. https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0274878
Sanatjou, S., Bakhshipour Roudsari, A., Hashemi Nosrat Abad, T., & Mahmoudalilou, M. (2023). Structural relationships between brain-behavior systems and Cloninger temperament and character model with tetrad dark sides of personality. Journal of Adolescent and Youth Psychological Studies, 4(9), 79-88. https://doi.org/10.61838/kman.jayps.4.9.9
Schroder, M., Seker, S., D’Huart, D., Izat, Y., Bolten, M., Schmeck, K., & Schmid, M. (2022). The relationship of temperament and character, parental stress, and mental health problems with attachment disorders among children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(15458), 1-14. https://doi.org/10.3390%2Fijerph192315458
Ubaradka, A., & Khanganba, S. P. (2024). The differential effect of psychopathy on active and bystander trolling behaviors: the role of dark tetrad traits and lower agreeableness. Scientific Reports, 14(9905), 1-12. https://doi.org/10.1038%2Fs41598-024-60203-6
Uygur, A. B., Oktem, E. O., & Celik, S. (2022). Evaluation of temperament and character traits and their subscale dimensions associated with major depressive disorder. The Medical Bulletine of Sisili Etfal Hospital, 56(1), 96-106. https://doi.org/10.14744%2FSEMB.2021.75031